O egzaminie gimnazjalnym - informacje ogólne

Egzamin gimnazjalny przeprowadzany jest w trzeciej klasie gimnazjum. Jest powszechny i obowiązkowy. Musi przystąpić do niego każdy uczeń (słuchacz) kończący szkołę. Przystąpienie do egzaminu gimnazjalnego jest jednym z warunków ukończenia szkoły. Jeżeli jakiś uczeń nie przystąpi do egzaminu gimnazjalnego w danym roku, musi powtórzyć ostatnią klasę gimnazjum i do egzaminu przystąpić w roku następnym.

Egzaminu gimnazjalnego nie można nie zdać. Wynik uzyskany na egzaminie gimnazjalnym nie ma wpływu na ukończenie szkoły, nawet wówczas, gdy wynik ten będzie zerowy. Uczeń ukończy gimnazjum (pod warunkiem, że ze wszystkich zajęć edukacyjnych uzyska na zakończenie roku szkolnego oceny pozytywne i przystąpił do egzaminu gimnazjalnego). Wynik jest brany pod uwagę w rekrutacji do szkół.

Egzamin ten sprawdza umiejętności ponad przedmiotowe, uwzględniając powiązania między różnymi dziedzinami wiedzy. Do roku szkolnego 2010/2011 zdawany był w trzech częściach.

Pierwsza obejmowała umiejętności i wiadomości z zakresu przedmiotów humanistycznych: języka polskiego, historii, wiedzy o społeczeństwie, plastyki, muzyki oraz uwzględniała ścieżki edukacyjne: filozoficzną, regionalną - dziedzictwo kulturowe w regionie, czytelniczą i medialną, europejską, kulturę polską na tle tradycji śródziemnomorskiej.

Druga obejmowała umiejętności i wiadomości z zakresu przedmiotów matematyczno - ­ przyrodniczych: matematyki, biologii, geografii, chemii, fizyki i astronomii oraz uwzględniała ścieżki edukacyjne: filozoficzną, prozdrowotną, ekologiczną, czytelniczą i medialną, regionalną - dziedzictwo kulturowe w regionie, europejską, obronę cywilną.

Trzecia obejmowała wiadomości i umiejętności z zakresu języka obcego nowożytnego.

Każdego roku egzamin gimnazjalny przeprowadzany jest w kwietniu we wszystkich gimnazjach w całej Polsce, w terminie ustalonym przez dyrektora Centralnej Komisji Egzaminacyjnej, w trzech kolejnych dniach (pierwszego dnia - część humanistyczna, drugiego - matematyczno-przyrodnicza, trzeciego – część z języka obcego nowożytnego). Informacja o terminie egzaminu gimnazjalnego ogłaszana jest przez kuratorów i dyrektorów gimnazjów, a także zamieszczana w Internecie ­na stronach Centralnej Komisji Egzaminacyjnej, okręgowych komisji egzaminacyjnych i Ministerstwa Edukacji Narodowej. Uczniowie, którzy z przyczyn losowych lub zdrowotnych nie mogli przystąpić do egzaminu gimnazjalnego w ustalonym terminie w kwietniu, a także ci, którzy egzamin przerwali, przystępują do niego w dodatkowym terminie, wyznaczonym przez dyrektora Centralnej Komisji Egzaminacyjnej. Dodatkowy egzamin gimnazjalny odbywa się nie później niż do 20 sierpnia danego roku.

Egzamin gimnazjalny organizują i przeprowadzają okręgowe komisje egzaminacyjne zazwyczaj w macierzystej szkole ucznia (słuchacza). Tylko w sytuacjach wyjątkowych egzamin gimnazjalny może być przeprowadzony w innej placówce, wskazanej przez właściwą okręgową komisję egzaminacyjną. Również w przypadku dodatkowego terminu, miejsce przeprowadzenia egzaminu gimnazjalnego wskazuje dyrektor odpowiedniej okręgowej komisji egzaminacyjnej. Miejsce, w którym przeprowadzany jest egzamin gimnazjalny, musi spełniać warunki określone przepisami bhp, zapewniać piszącym samodzielność pracy. Szczegółowo organizację egzaminu gimnazjalnego i jego przebieg określa rozporządzenie oraz procedury.

 Na egzaminie gimnazjalnym każdy uczeń otrzymuje taki sam zestaw zadań wraz z kartą odpowiedzi (zwany arkuszem egzaminacyjnym) . Przykładowe zestawy zadań zamieszczone są w Informatorach.

Przed przystąpieniem do wykonywania zadań uczeń koduje swój zestaw zgodnie z poleceniem przewodniczącego szkolnego zespołu egzaminacyjnego lub zespołu nadzorującego oraz zapoznaje się z informacjami z pierwszej strony zestawu do przeprowadzania egzaminu gimnazjalnego. Czas poświęcony na zapoznanie się ucznia z informacjami z pierwszej strony oraz czas kodowania nie są wliczane do czasu egzaminu!

Dla uczniów z dysfunkcjami czas trwania egzaminu gimnazjalnego może być przedłużony.

Rozwiązane przez ucznia zadania otwarte sprawdzane i punktowane są przez specjalnie przygotowanych i przeszkolonych egzaminatorów okręgowych komisji egzaminacyjnych, wpisanych do ewidencji. Karty odpowiedzi, na których naniesione są przez uczniów odpowiedzi do zadań zamkniętych oraz wpisane przez egzaminatorów wyniki zadań otwartych, wprowadza się do elektronicznych czytników, gdzie każda z kart jest odczytana i wprowadzona do bazy danych. Wyniki egzaminu gimnazjalnego ustala okręgowa komisja egzaminacyjna. Ustalony wynik jest ostateczny. Każdy uczeń otrzymuje od okręgowej komisji egzaminacyjnej zaświadczenie o uzyskanych przez siebie wynikach egzaminu gimnazjalnego.

Z końcem roku szkolnego 2011/2012 weszła w życie nowa formuła egzaminu gimnazjalnego. Prawną podstawę zmian stanowi nowelizacja rozporządzenia MEN z 30 kwietnia 2007 roku dotyczącego oceniania i egzaminowania, wprowadzona 20 sierpnia 2010 roku (Dz.U. Nr 156, poz.1046). Bezpośrednio wiąże ona nowy egzamin gimnazjalny z nową podstawą programową. Egzamin odbywa się w kwietniu, a każda jego część przeprowadzana jest innego dnia. Część pierwsza (humanistyczna) i część druga (matematyczno-przyrodnicza) trwają teraz po 150 minut. Natomiast w części trzeciej – z języka obcego nowożytnego (w naszej szkole z języka angielskiego) – uczeń ma na rozwiązanie zadań po 60 minut na każdym z poziomów (podstawowy, rozszerzony). Poziom rozszerzony jest obowiązkowy tylko dla uczniów, którzy kontynuowali naukę języka ze szkoły podstawowej. Wyniki uczniowie otrzymują w dwóch skalach: procentowej i centylowej (procent uczniów w kraju, którzy uzyskali taki sam lub niższy wynik). I tak na przykład, jeżeli wynik 35 punktów to 98 centyl, oznacza to, że tylko 2% uczniów uzyskało wyniki wyższe niż 35 punktów, a 98% uczniów ma wyniki takie same lub niższe. Analogicznie, jeśli wynik ucznia to 2 centyl, oznacza to, że tylko 2% uczniów ma wyniki takie same lub niższe niż dany uczeń. Wynik wyrażony w procentach jest miernikiem osiągniętego przez ucznia (a przynajmniej zademonstrowanego na egzaminie) poziomu wiedzy i umiejętności. Zamiast wyników dla każdego z trzech bloków egzaminu uczeń otrzymuje wyniki z pięciu lub sześciu określonych zakresów. Część humanistyczna obejmuje zadania z historii i wiedzy o społeczeństwie (60 minut) oraz języka polskiego (90 minut). Zadania z historii i wiedzy o społeczeństwie mają wyłącznie formę zamkniętą (różnego typu, nie tylko wielokrotnego wyboru. Są zróżnicowane pod względem sprawdzanych wiadomości i umiejętności, poziomu trudności, a także sposobu udzielania odpowiedzi. Z języka polskiego mogą mieć formę zamkniętą lub otwartą (w tym dłuższa wypowiedź pisemna). Mogą odnosić się do tekstów literackich, popularnonaukowych lub publicystycznych. Część matematyczno-przyrodnicza obejmuje zadania z przedmiotów przyrodniczych: biologii, chemii, fizyki, geografii (60 minut) oraz matematyki (90 minut). Zadania z przedmiotów przyrodniczych mają wyłącznie formę zamkniętą. Natomiast zadania z matematyki mają formę zamkniętą i otwartą.

 Opracował mgr Roman Czechowski